FAIR and interactive data graphics from a scientific knowledge graph
Скура — анатамічны орган, вонкавае покрыва арганізма пазваночных жывёл, абараняе цела ад шырокага спектру знешніх уздзеянняў, удзельнічае ў дыханні, тэрмарэгуляцыі, абменных і многіх іншых працэсах. Акрамя таго, скура ўяўляе сабой масіўнае рэцэпторнае поле розных відаў павярхоўнай адчувальнасьці (болю, ціску, тэмпературы і г. д.).
Яна адрозніваецца па сваёй структуры, хімічным складзе і паходжанні ад покрываў іншых жывёл, такіх як экзаскелет ў некаторых беспазваночных.
Асноўныя функцыі скуры — гэта абарона цела ад механічных пашкоджанняў і патагенных мікраарганізмаў, а таксама празмернай страты вады. Яна служыць для ізаляцыі, рэгуліроўкі тэмпературы, там знаходзіцца частка рэцэптараў для пачуццяў.
У сысуноў скура самы вялікі орган, частка дыхальнай сістэмы, яна ўключае ў сябе некалькі ўзроўняў эктадэрмальных тканін. Усе сысуны маюць валасы на скуры, нават тыя, што жывуць у моры. Скуры іншых пазваночных адрозніваюцца ад скуры сысуноў. Скура рэптылій і рыб пакрыта цвёрдай ахоўнай луской, а птушак — пёрамі. Скура амфібій часткова адкрыта да пранікнавення і дазваляе осмас пэўных рэчываў.
У скуры адрозніваюць тонкі вонкавы слой — эпідэрміс і ўнутраны — дэрму (уласна скуру), якая пераходзіць у падскурную тлушчавую клятчатку. Эпідэрміс утвораны размешчаным на паверхні рагавым слоем і больш глыбокім парасткавым. Паверхневы слой складаецца з мёртвых, арагавелых клетак, якія пастаянна злушчваюцца. У слоі эпідэрмісу, што прылягае да дэрмы, адбываецца дзяленне новых клетак, якія замяняюць адмерлыя. Вытворнымі скуры з'яўляюцца пазногці, утвораныя элементамі рагавога слоя.
Дэрма (уласна скура) прадстаўлена злучальнай тканкай з вялікай колькасцю валокнаў, якія надаюць ёй пругкасць. Тут размешчаны крывяносныя і лімфатычныя сасуды, нервы, а таксама адчувальныя, халадовыя, цеплавыя і болевыя рэцэптары. У дэрме знаходзяцца потавыя залозы, сальныя залозы, а таксама валасяныя цыбуліны.
Падскурная тлушчавая клятчатка ўтворана рыхлай злучальнай тканкай, паміж валокнамі якой размяшчаюцца тлушчавыя клеткі. За кошт гэтага слоя ўтвараецца своеасаблівая падушка, якая змякчае механічныя ўздзеянні, а таксама перашкаджае страце цяпла.
Літаратура
- Машчанка М. Біялогія: вучэб. дапам. для 9-га кл. устаноў агульн. сярэдн. адукацыі з бел. мовай навучання / М.В.Машчанка, А.Л.Барысаў; пер. з рус. мовы В.У.Клімко. — 3-е выд. — Мн.: Нар. асвета, 2011. ISBN 978-985-03-1531-1.
Гл. таксама
